Cùng tìm hiểu câu chuyện: Lối nào cho doanh nghiệp

“Virus lãi suất” đang bóp chết nhiều DN sản xuất. Ông Huỳnh Văn Hạnh, Phó chủ tịch Hội Mỹ nghệ và Chế biến gỗ TP.HCM, đưa ra một thông tin: tổng kết quý I, Hội đã không còn liên lạc được với 10 DN hội viên, tức là các DN này đã “chết” . Có ba DN liên lạc với Hội với mong muốn giúp bán công ty. Còn các DN khác, tình hình cũng chẳng sáng sủa gì.

Bất cứ DN nào lúc này cũng than về vốn và lãi suất. Lãi suất ngân hàng quá cao đã không những tác động trực tiếp đến sản xuất kinh doanh của từng DN, mà bản thân các ngân hàng cũng không phải không gặp khó.

Mất phương hướng

Công ty CP Cecico 579 là một DN đầu tư, kinh doanh bất động sản (BĐS) có tiếng tại Đà Nẵng, thế nhưng, Chủ tịch HĐQT, ông Đàm Quang Tuấn, cũng phải thốt lên:

“Hầu như các van bơm vốn cho DN, nhà đầu tư thứ cấp đều bị khóa. Nếu tiếp tục tình trạng này, 6 tháng đến một năm nữa, không hiểu nhà kinh doanh BĐS sẽ đi về đâu?”.

Ông Tuấn cho biết, đang diễn ra hiện tượng nhiều DN, cả lớn lẫn nhỏ đang bán tháo dự án để tự cứu mình. Việc bán tháo dự án sẽ giúp cho hai đối tượng được hưởng lợi: nhà đầu tư nước ngoài sẽ mua vào mạnh, và ngân hàng sẽ chiếm giữ những dự án đình trệ.

Chính sự mất cạnh tranh giữa nhà đầu tư trong nước với nhà đầu tư nước ngoài sẽ hình thành nên một nhóm quyền lực trong ngành BĐS. Theo ông Tuấn, giá thành xây dựng bình quân hiện nằm ở mức 14 - 15 triệu đồng/m², nhưng không ít DN phải bán dưới giá, thậm chí còn không bán được.

Làm hàng dệt may xuất khẩu, ông Phan Đức Chiến, Giám đốc Công ty TNHH TM DV SX Đức Hoàng, phải chịu cả hai nỗi khổ: lãi xuất và ngoại tệ.

Ông cho rằng, lãi suất ngân hàng cao, khổ đã đành, nhưng với tình cảnh cứ một tháng thay đổi mức lãi suất một lần, khiến DN không thể chủ động kinh doanh. Mà nếu không vay nữa, buộc lòng Công ty phải đóng cửa.

Chưa kể, mấy ngày nay tín dụng càng siết, nhiều khoản vay của Công ty bị thu hẹp, thậm chí không được vay nữa. Trong khi đó, là DN xuất khẩu, đáng lẽ ông Chiến phải được hưởng lợi về tỷ giá ngoại tệ.

Ông Chiến cho biết, khi thu được ngoại tệ từ xuất khẩu, đem vào gửi ngân hàng, lãi suất chỉ là 1%. Thế nhưng, đến khi cần ngoại tệ để nhập khẩu nguyên liệu sản xuất, Công ty phải trả ngân hàng tới 7%.

Sản xuất khó khăn, DN phải đối mặt thêm với một mối nguy khác là sự sụt giảm của thị trường.

Ông Trần Việt Tiến, Giám đốc Công ty CP Mỹ thuật Gia Long, DN chuyên sản xuất các sản phẩm thủ công mỹ nghệ xuất khẩu bằng nhựa, cho biết, từ năm 2010, nhận thấy nhu cầu thị trường nội địa, nên vào quý IV, Công ty dự định mở thêm một xưởng mới.

Nhưng từ đầu năm 2011, khi mức giá tăng trung bình 10%, đặt hàng của các đại lý giảm nhiều. Nguyên nhân là nhiều gia đình tạm hoãn mua sản phẩm chưa thật sự thiết yếu trong thời điểm này. Trong khi đó, mảng xuất khẩu cũng không có sự tăng trưởng tốt.

Cụ thể, ông Tiến đã đi tìm hiểu tại hội chợ Singapore và Hồng Kông, nhưng nguồn cầu không tốt, đặc biệt là ở Singapore cực kỳ thấp. Nhận được tín hiệu này, ông Tiến quyết định hoãn xây xưởng.

Lây lan

Sự khó khăn chung của các DN, theo nhận định của ông Hoàng Phồn Quân, Giám đốc Công ty Hoàng Hưng, đang giống như căn bệnh lây lan.

Biểu hiện rõ nhất là mức giao thương đang rất kém, bởi ngay các nhà cung cấp nguyên liệu đầu vào và khách hàng đều là những đối tượng có... “bệnh”, sinh ra “truyền nhiễm” cho nhau.

Ông Quân cho biết, vừa rồi ông có một dự án lớn, nhưng phía đối tác phải rút vì ngân hàng bóp nghẹt vốn vay. Chính bản thân công ty của ông cũng đang phải chịu mức lãi suất 24%/năm.

“Năm trước lãi suất vay của tôi là 10%, nếu vay để làm dự án ngay thì khoảng 15%, nay thì mức lãi suất đã lên tới hơn 20%. Một bạn hàng Hàn Quốc của tôi thắc mắc, với lãi suất 20% thì làm sao có lãi? Bởi bản thân DN này chỉ chịu mức lãi suất 4% cũng đã gặp khó”, ông Quân bộc bạch.

Và vị giám đốc này rất thẳng thắn khi cho rằng, DN của ông đã đóng góp một phần vào kết quả lãi trong năm của ngân hàng, thậm chí ngân hàng đã... ăn cả vào vốn của công ty.

“Virus lãi suất” đang bóp chết nhiều DN sản xuất. Ông Huỳnh Văn Hạnh, Phó chủ tịch Hội Mỹ nghệ và Chế biến gỗ TP.HCM, đưa ra một thông tin: tổng kết quý I, Hội đã không còn liên lạc được với 10 DN hội viên, tức là các DN này đã “chết” . Có ba DN liên lạc với Hội với mong muốn giúp bán công ty. Còn các DN khác, tình hình cũng chẳng sáng sủa gì.

Đích thân ông Hạnh khảo sát ba DN có quy mô khác nhau. Doanh nghiệp thứ nhất có mức doanh thu 117 triệu USD nhưng tổng kết lại, cả năm, hàng mấy ngàn con người làm việc nơi đây chỉ thu về mức lời 2%/năm.

DN thứ hai có doanh thu 11 triệu USD, khi Chính phủ điều chỉnh tỷ giá ngoại tệ, may mắn hưởng lợi bất ngờ, nhưng cũng chỉ chốt lời ở mức 2,5%. DN thứ ba có doanh thu 20 triệu USD, vốn không có quy mô lớn, cũng chẳng hưởng lợi từ tỷ giá ngoại tệ, kết quả là... lãi âm. 
Ngân hàng đành làm... Chí Phèo

Chuyên gia Đinh Thế Hiển

Một đại diện của Ngân hàng khá bức xúc khi nhiều DN cho rằng các ngân hàng là thủ phạm lấy hết lợi nhuận, thậm chí ăn cả vốn của DN. Vị lãnh đạo này chốt lại một câu: “Chẳng lẽ tôi phải xin thề là ngân hàng bị oan!”.

“Chúng tôi muốn huy động 15% cũng không được, cứ nhất thiết phải là 14%, mà khách hàng gửi tiền lại luôn muốn hưởng lãi suất cao hơn. Nếu cố vượt rào, thì hậu quả là không ít lãnh đạo bị mất chức.

Tôi nói đùa muốn làm người mà không được, đành phải làm Chí Phèo, cứ phải liều để đảm bảo kinh doanh”, vị đại diện xin được giấu tên này ví von.

Đại diện một ngân hàng khác, cũng xin giấu tên, không đồng tình với nhận định “chỉ DN lỗ, còn ngân hàng có lãi”, nhất là so mức lãi đó với vốn điều lệ.

Vị đại diện này cho rằng, mức vốn tối thiểu để ngân hàng được hoạt động là 3.000 tỷ đồng. Vậy cứ nhân 3.000 tỷ đồng với lãi suất huy động tiết kiệm là 18-20%, thì ngân hàng không hoạt động sẽ có lãi hơn là hoạt động.

Với số vốn cổ đông bỏ vào như thế, nhân với lãi suất tiết kiệm, đáng lẽ cổ đông lấy lãi cao hơn mức lãi mà ngân hàng công bố.

Góp phần minh oan, ông Đinh Thế Hiển, thành viên Ủy ban Chiến lược Ngân hàng Eximbank, cho rằng, trong quý I, xét trên 8 ngân hàng niêm yết, đúng là lợi nhuận tăng, nhưng là trong thời kỳ bất ổn, mặt chênh lêch giữa huy động và cho vay tăng lên để bù đắp rủi ro.

Ví dụ, thời kỳ ổn định, huy động 8%, cho vay 10,5%. Thời kỳ bất ổn, huy động 16%, cho vay 22%, thậm chí cho vay tiêu dùng lên tới 25%. Các ngân hàng niêm yết, khi báo cáo lợi nhuận, đều đưa hết vào lợi nhuận sau thuế mà không đưa vào phần dự phòng rủi ro.

Ông Hiển cũng nhận định, đến đầu tháng 6 này, đã thấy dấu hiệu lãi suất hạ nhiệt. Cách đây một tháng, 1 tỷ đồng gửi ngân hàng, lãi suất 20%, nay gửi 3 tháng là 18%, 6 tháng chỉ 16% và một năm là 15%. Như vậy, về huy động, lãi suất ngân hàng đã giảm, 3 tháng nữa sẽ hạ nhiệt.